Ghiasvand R, Ashrafi M, Ashrafzadeh E, Asgari G R, Hasanzadeh A. Relationship between junk foods intake and weight in 6-7 year old children, Shahin Shahr and Meimeh, 1388. J Health Syst Res 2011; 6 (2)
URL:
http://hsr.mui.ac.ir/article-1-125-fa.html
رضا غیاثوند ، مریم اشرفی ، الناز اشرف زاده ، غلامرضا عسگری ، اکبر حسن زاده . بررسی ارتباط بین میزان دریافت تنقلات و وزن در کودکان 7-6 ساله شهرستان شاهین شهر و میمه در سال 1388. مجله تحقیقات نظام سلامت. 1389; 6 (2)
URL: http://hsr.mui.ac.ir/article-1-125-fa.html
1- استادیار، مرکز تحقیقات امنیت غذایی و گروه تغذیه، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.
2- دانشجوی تغذیه، مرکز تحقیقات امنیت غذایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.
3- دانشجوی PhD، مرکز تحقیقات امنیت غذایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.
4- مربی، گروه آمار زیستی و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.
چکیده: (1435 مشاهده)
مقدمه: بسیاری از عادات و الگوهای غذایی در دوران کودکی شکل میگیرند و تا پایان زندگی فرد باقی میمانند. تغذیه صحیح در این دوران، سبب ارتقای رشد و تکامل کودک میشود، به علاوه از خطر ابتلا به بیماریهای مزمن در دوران بزرگسالی میکاهد (1). کودکان سنین دبستان، گروه خاصی را از نظر آسیب پذیری اجتماعی، بهداشتی و سلامت تغذیه تشکیل میدهند. چرا که کودکان 7 ساله، اولین گروه سنی هستند که وارد محیط جدید مدرسه میشوند و اغلب این موضوع باعث پدید آمدن تغییراتی در برخی عادات و شیوه زندگی، به ویژه عادات غذایی آنان میگردد. همچنین میزان رشد و سلامت، ارتباط تنگاتنگی با کیفیت و کمیت غذای مصرفی دارد و اطلاعات مربوط به وضعیت سلامت و تعیین وضعیت تغذیهای این گروه از نظر شیوع کم وزنی، چاقی و عادات غذایی از مسایل مهم بهداشتی است (3، 2). مطالعات زیادی در نقاط مختلف کشور بر روی کودکان انجام شده است که به شیوع کم وزنی و اضافه وزن در این گروه سنی اشاره دارد (8-4). روشها:این مطالعه از نوع مقطعی و به صورت توصیفی- تحلیلی بود. افراد مورد مطالعه کودکان 7-6 ساله شهرستان شاهین شهر و میمه بودند.کودکان با وزن نرمال به روش نمونهگیری تصادفی ساده از مدارس ابتدایی شهرستان و کودکان با وزن زیر صدک 5ام و بالای صدک 95ام استاندارد NCHS، از طرح کشوری غربالگری سنجش در بدو ورود به مقطع ابتدایی انتخاب شدند. جمعآوری اطلاعات کلی کودک (شامل نام، تاریخ تولد و ...) با استفاده از پرسشنامه و بررسی وضعیت مصرف مواد غذایی با استفاده از پرسشنامه تکرر مواد غذایی انجام گردید و روایی و پایایی FFQمورد استفاده، مورد تأیید قرار گرفته بود (2). وزن کودک بدون کفش با حداقل لباس با استفاده از ترازوی استاندارد با دقت 1/0 کیلوگرم، قد با قدسنج با دقت 1 سانتیمتر در حالی که کتفها در حالت عادی و نگاه شخص به روبهرو باشد، اندازهگیری و سن کودک بر اساس سال و ماه مشخص شد. ضمن اینکه نمودارهای استاندارد NCHSبرای وزن و قد در شناسنامه سلامت هر دانش آموز رسم شده بود. یافتهها: میانگین و انحراف معیار مصرف تنقلات (چیپس، پفک وکرانچی، انواع شکلات،آبنبات وکاکائو، انواع بیسکویت، انواع کیک، نوشابه وآبمیوههای صنعتی) در کودکان با وزن زیر صدک 5ام استاندارد NCHS 58/21 ± 43/38، در کودکان با وزن نرمال 90/21 ± 65/34 و در بین کودکان با وزن بالای صدک 95ام استاندارد NCHS ، 18/38 ± 29/40 بار در هفته به دست آمد و نشان دهنده این بود که میزان مصرف تنقلات به ترتیب در کودکان با وزن بالای صدک 95ام استاندارد NCHS و کودکان با وزن زیر صدک 5ام استاندارد NCHS، بالاتر از کودکان با وزن نرمال بود. ولی ارتباط معنیداری بین مصرف تنقلات و وزن کودکان مشاهده نشد. در کودکان با وزن زیر صدک 5ام و کودکان بالای صدک 95ام استاندارد NCHS، ارتباط معنیداری بین میزان تحصیلات مادر و پدر و میزان دریافت تنقلات مشاهده نشد، ولی در کودکان با وزن نرمال استاندارد، ارتباط معنیداری (007/0 = P) بین میزان تحصیلات پدر و میزان دریافت تنقلات مشاهده شد. میانگین و انحراف معیار مدت زمان تغذیه انحصاری با شیر مادر در کودکان با وزن زیر صدک 5ام 12/5 ± 05/7، درکودکان با وزن نرمال 80/2 ± 98/5 و در کودکان با وزن بالای صدک 95ام 70/2 ± 89/5 ماه میباشد. بیشترین تنقلات مصرفی در این کودکان کیک، بیسکویت و شربت بود. میانگین تعداد وعدههای غذایی در کودکان کم وزن، نرمال و چاق، به ترتیب 3/1 ± 19/4، 09/1 ± 96/3 و 09/1 ± 91/4 به دست آمد و ارتباط بین صدک وزن کودک با تعداد وعدههای غذایی، با آزمون همبستگی پیرسون 002/0 ± 023/0 به دست آمد که بیانگر ارتباط معنیدار بین صدک وزن کودک با تعداد وعدههای غذایی است. از کل نمونه، 2/71 درصد به طور منظم مکمل آهن و مولتی ویتامین را قبل از 2 سالگی دریافت میکردند و 8/28 درصد مکمل آهن و مولتی ویتامین را به طور منظم دریافت نمیکردند. ارتباط بین وزن و مصرف منظم مکمل آهن و مولتی ویتامین قبل از 2 سالگی با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون سنجیده شد. نتایج این طرح ارتباط معنیداری را بین مصرف منظم مکملهای آهن و مولتی ویتامین با وزن کودک نشان نداد، البته این امر ممکن است به دلیل کوچک بودن حجم نمونه باشد. از کل نمونهها 2/76 درصد صبحانه مصرف میکردند. درصد مصرف صبحانه در کودکان کم وزن، نرمال و چاق به ترتیب 3/80 درصد، 5/84 درصد، 5/62 درصد بود. ارتباط معنیدار بین صدک وزن کودک و مصرف صبحانه مشاهده نشد. نتیجهگیری: مصرف بیرویه تنقلات از یک سو از طریق کاهش اشتها، فرصت تغذیه با غذاهای مغذی سفره خانوار را ازکودک میگیرد. از سوی دیگر به علت اینکه تنقلات حاوی قند، نمک و چربی زیاد و کالری بالا هستند، زمینه را برای چاقی کودکان فراهم میکنند. نتایج مطالعه کنونی در کودکان با وزن نرمال استاندارد، ارتباط معنیداری (007/0 = P) را بین میزان تحصیلات پدر و میزان دریافت تنقلات نشان داد. میزان تحصیلات و آگاهی تغذیهای والدین از طریق تهیه میان وعدههای مناسب به جای تنقلات نا سالم برای کودکان میتواند در حفظ وزن نرمال آنان مؤثر باشد. ارتباط معنیداری بین مصرف تنقلات و وزن کودکان در سه گروه زیر صدک 5ام، نرمال و بالای صدک 95ام استاندارد NCHS مشاهده نشد. واژههای کلیدی: تنقلات، صدک 5ام استاندارد NCHS، صدک 95ام استاندارد NCHS، وضعیت وزن
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت دریافت: 1399/4/26 | پذیرش: 1389/12/24 | انتشار: 1389/12/24