فرحناز صدوقی، حجت حاتمینژاد، جواد زارعی، مهرنوش پروان،
دوره ۱۲، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۵ )
چکیده
مقدمه: یکی از چالشهای اساسی نظام سلامت در بسیاری از کشورها، تأمین دسترسی عادلانه و مقرون به صرفه جوامع روستایی به خدمات سلامت است. در این راستا، سیستم اطلاعات جغرافیایی (Geographical information system یا GIS) ابزار مناسبی برای تحلیل و مدلسازی دسترسی جغرافیایی به خدمات سلامت در مناطق روستایی به شمار میرود. هدف از انجام این مطالعه، تحلیل فضایی دسترسی جغرافیایی روستاهای استان خوزستان به خانههای بهداشت روستایی بود.روشها: پژوهش حاضر، کاربردی و از نوع توصیفی- تحلیلی بود و جامعه آماری آن را کلیه روستاهای استان خوزستان در سال ۱۳۹۰ تشکیل داد. برای تحلیل فضایی دسترسی روستاهای استان خوزستان، پس از جمعآوری دادههای فضایی و شاخصهای توصیفی و اصلاح آنها، این دادهها وارد نرمافزار ArcGIS شد. سپس لایههای مهم در نرمافزار تعریف و محدوده عملیاتی خانههای بهداشت مشخص گردید.یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که از مجموع ۴۵۴۷ روستای موجود، ۳۳۱۵ روستا (۹/۷۲ درصد) دارای سکنه دایمی، ۱۴۶ روستا (۲/۳ درصد) دارای سکنه موسمی (فصلی) و ۹۸۵ روستا (۹/۲۳ درصد) خالی از سکنه بود. فقط ۲۲۲۳ روستا (۹/۴۸ درصد) به راه آسفالته دسترسی داشتند. ۳۵۸ روستای دارای سکنه دایمی نیز در خارج از حریم خدماتی خانههای بهداشت روستایی قرار گرفته بودند.نتیجهگیری: چالشهایی در زمینه دسترسی برخی از روستاهای استان خوزستان به خانههای بهداشت روستایی وجود دارد. برخی از این چالشها به دلایلی از جمله راههای روستایی، دورافتادگی، پراکندگی جغرافیایی روستاها و توسعه نامتعادل روستاها بود. استفاده از GIS میتواند به کارایی بهتر طرح گسترش شبکه کمک کند.