---

مقدمه: بسیاری از عادات و الگوهای غذایی در دوران کودکی شکل می‌گیرند و تا پایان زندگی فرد باقی می‌مانند. تغذیه صحیح در این دوران، سبب ارتقای رشد و تکامل کودک می‌شود، به علاوه از خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن در دوران بزرگسالی می‌کاهد (۱). کودکان سنین دبستان، گروه خاصی را از نظر آسیب پذیری اجتماعی، بهداشتی و سلامت تغذیه تشکیل می‌دهند. چرا که کودکان ۷ ساله، اولین گروه سنی هستند که وارد محیط جدید مدرسه می‌شوند و اغلب این موضوع باعث پدید آمدن تغییراتی در برخی عادات و شیوه زندگی، به ویژه عادات غذایی آنان می‌گردد. همچنین میزان رشد و سلامت، ارتباط تنگاتنگی با کیفیت و کمیت غذای مصرفی دارد و اطلاعات مربوط به وضعیت سلامت و تعیین وضعیت تغذیه‌ای این گروه از نظر شیوع کم وزنی، چاقی و عادات غذایی از مسایل مهم بهداشتی است (۳، ۲). مطالعات زیادی در نقاط مختلف کشور بر روی کودکان انجام شده است که به شیوع کم وزنی و اضافه وزن در این گروه سنی اشاره دارد (۸-۴). روش‌ها:این مطالعه از نوع مقطعی و به صورت توصیفی- تحلیلی بود. افراد مورد مطالعه کودکان ۷-۶ ساله شهرستان شاهین شهر و میمه بودند.کودکان با وزن نرمال به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده از مدارس ابتدایی شهرستان و کودکان با وزن زیر صدک ۵ام و بالای صدک ۹۵ام استاندارد NCHS، از طرح کشوری غربالگری سنجش در بدو ورود به مقطع ابتدایی انتخاب شدند. جمع‌آوری اطلاعات کلی کودک (شامل نام، تاریخ تولد و ...) با استفاده از پرسش‌نامه و بررسی وضعیت مصرف مواد غذایی با استفاده از پرسش‌نامه تکرر مواد غذایی انجام گردید و روایی و پایایی  FFQمورد استفاده، مورد تأیید قرار گرفته بود (۲). وزن کودک بدون کفش با حداقل لباس با استفاده از ترازوی استاندارد با دقت ۱/۰ کیلوگرم، قد با قدسنج با دقت ۱ سانتی‌متر در حالی که کتف‌ها در حالت عادی و نگاه شخص به روبه‌رو باشد، اندازه‌گیری و سن کودک بر اساس سال و ماه مشخص شد. ضمن این‌که نمودارهای استاندارد  NCHSبرای وزن و قد در شناسنامه سلامت هر دانش آموز رسم شده بود. یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار مصرف تنقلات (چیپس، پفک وکرانچی، انواع شکلات،آبنبات وکاکائو، انواع بیسکویت، انواع کیک، نوشابه وآبمیوه‌های صنعتی) در کودکان با وزن زیر صدک ۵ام استاندارد NCHS ۵۸/۲۱ ± ۴۳/۳۸، در کودکان با وزن نرمال ۹۰/۲۱ ± ۶۵/۳۴ و در بین کودکان با وزن بالای صدک ۹۵ام استاندارد NCHS ، ۱۸/۳۸ ± ۲۹/۴۰ بار در هفته به دست آمد و نشان دهنده این بود که میزان مصرف تنقلات به ترتیب در کودکان با وزن بالای صدک ۹۵ام استاندارد NCHS و کودکان با وزن زیر صدک ۵ام استاندارد NCHS، بالاتر از کودکان با وزن نرمال بود. ولی ارتباط معنی‌داری بین مصرف تنقلات و وزن کودکان مشاهده نشد. در کودکان با وزن زیر صدک ۵ام و کودکان بالای صدک ۹۵ام استاندارد NCHS، ارتباط معنی‌داری بین میزان تحصیلات مادر و پدر و میزان دریافت تنقلات مشاهده نشد، ولی در کودکان با وزن نرمال استاندارد، ارتباط معنی‌داری (۰۰۷/۰ = P) بین میزان تحصیلات پدر و میزان دریافت تنقلات مشاهده شد. میانگین و انحراف معیار مدت زمان تغذیه انحصاری با شیر مادر در کودکان با وزن زیر صدک ۵ام ۱۲/۵ ± ۰۵/۷، درکودکان با وزن نرمال ۸۰/۲ ± ۹۸/۵ و در کودکان با وزن بالای صدک ۹۵ام ۷۰/۲ ± ۸۹/۵ ماه می‌باشد. بیشترین تنقلات مصرفی در این کودکان کیک، بیسکویت و شربت بود. میانگین تعداد وعده‌‌های غذایی در کودکان کم وزن، نرمال و چاق، به ترتیب ۳/۱ ± ۱۹/۴، ۰۹/۱ ± ۹۶/۳ و ۰۹/۱ ± ۹۱/۴ به دست آمد و ارتباط بین صدک وزن کودک با تعداد وعده‌های غذایی، با آزمون همبستگی پیرسون ۰۰۲/۰ ± ۰۲۳/۰ به دست آمد که بیانگر ارتباط معنی‌دار بین صدک وزن کودک با تعداد وعده‌های غذایی است. از کل نمونه، ۲/۷۱ درصد به طور منظم مکمل آهن و مولتی ویتامین را قبل از ۲ سالگی دریافت می‌کردند و ۸/۲۸ درصد مکمل آهن و مولتی ویتامین را به طور منظم دریافت نمی‌کردند. ارتباط بین وزن و مصرف منظم مکمل آهن و مولتی ویتامین قبل از ۲ سالگی با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون سنجیده شد. نتایج این طرح ارتباط معنی‌داری را بین مصرف منظم مکمل‌های آهن و مولتی ویتامین با وزن کودک نشان نداد، البته این امر ممکن است به دلیل کوچک بودن حجم نمونه باشد. از کل نمونه‌ها ۲/۷۶ درصد صبحانه مصرف می‌کردند. درصد مصرف صبحانه در کودکان کم وزن، نرمال و چاق به ترتیب ۳/۸۰ درصد، ۵/۸۴ درصد، ۵/۶۲ درصد بود. ارتباط معنی‌دار بین صدک وزن کودک و مصرف صبحانه مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: مصرف بی‌رویه تنقلات از یک سو از طریق کاهش اشتها، فرصت تغذیه با غذاهای مغذی سفره خانوار را ازکودک می‌گیرد. از سوی دیگر به علت این‌که تنقلات حاوی قند، نمک و چربی زیاد و کالری بالا هستند، زمینه را برای چاقی کودکان فراهم می‌کنند. نتایج مطالعه کنونی در کودکان با وزن نرمال استاندارد، ارتباط معنی‌داری (۰۰۷/۰ = P) را بین میزان تحصیلات پدر و میزان دریافت تنقلات نشان داد. میزان تحصیلات و آگاهی تغذیه‌ای والدین از طریق تهیه میان وعده‌های مناسب به جای تنقلات نا سالم برای کودکان می‌تواند در حفظ وزن نرمال آنان مؤثر باشد. ارتباط معنی‌داری بین مصرف تنقلات و وزن کودکان در سه گروه زیر صدک ۵ام، نرمال و بالای صدک ۹۵ام استاندارد NCHS مشاهده نشد. واژه‌های کلیدی: تنقلات، صدک ۵ام استاندارد NCHS، صدک ۹۵ام استاندارد NCHS، وضعیت وزن

---

مقدمه: ورزش تولید رادیکال‌های آزاد و پراکسیدان‌های لیپیدی را افزایش می‌دهد که باعث آسیب اکسیداتیو و در نتیجه آسیب بافتی می‌شود. ویتامین C و E ممکن است پراکسیدان‌های لپیدی افزایش یافته در ورزش را کاهش دهند.  مطالعه حاضر به بررسی وضعیت دریافت ویتامین‌های آنتی‌اکسیدانی در زنان ورزشکار مراجعه‌کننده به سالن‌های ورزشی آئروبیک در دو منطقه اجتماعی‌-‌اقتصادی مختلف شهر اصفهان می‌پردازد. روش‌ها: در این مطالعه توصیفی ۹۹ زن در رنج سنی ۵۰-۱۵ سال با نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. با تکمیل پرسشنامه یادآمد ۲۴ ساعته برای ۲ روز متوالی اطلاعات غذایی افراد مورد مطالعه به دست آمد. در نهایت میانگین دریافت ویتامین C و ویتامین E اندازه‌گیری و با مقدار RDA و همچنین بین دو گروه مقایسه شد. جهت آنالیز داده‌ها از نرم‌افزار  N۴وSPSS  استفاده شد. یافته‌ها: میانگین دریافت ویتامین E در هر دو منطقه‌ی اقتصادی بالا (۰۰۱/۰ P=) و منطقه‌ی اقتصادی پایین P=< ۰/۰۰۱)) کمتر از مقدار توصیه شده است و میانگین دریافت ویتامین E در افراد منطقه اقتصادی بالا به طور معنی‌داری از افراد منطقه اقتصادی پایین بیشتر است. (۰۳۳/۰P=) میانگین دریافت ویتامین C در هر دو منطقه‌ی‌اقتصادی بالا (۰۰۴/۰P=) و منطقه‌ی اقتصادی پایین (۰۰۶/۰P=) بیشتر از مقدار توصیه شده می‌باشد. اما اختلاف معنی‌داری بین میانگین دریافت ویتامین C در این دو منطقه مشاهده نشد (۰۹۸/۰P=). نتیجه‌گیری: دریافت ویتامین E در زنان ورزشکار پایین است ارائه راهکارهای لازم برای بهبود وضعیت دریافت ویتامین E ضروری به ‌نظر می‌رسد. واژه‌های کلیدی: ویتامین‌های آنتی‌اکسیدانی، آئروبی، منطقه اجتماعی‌ -‌ اقتصادی

---

مقدمه: هدف از این مطالعه، ارزیابی دریافت‌های غذایی زنان ورزشکار آئروبیک در دو منطقه اجتماعی- اقتصادی مختلف در شهر اصفهان است. روش‌ها: در این مطالعه تحلیلی ۹۹ زن در رنج سنی ۵۰-۱۵ سال که با نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند، شرکت کردند (۵۰ زن در منطقه اقتصادی پایین و ۴۹ زن در منطقه اقتصادی بالا). اطلاعات دموگرافیک با کمک پرسش‌نامه و شاخص‌های تن‌سنجی شامل قد، وزن و دور کمر با متر نواری و ترازو جمع آوری شدند. با تکمیل پرسش‌نامه یادآمد ۲۴ ساعته برای ۲ روز متوالی، اطلاعات غذایی افراد مورد مطالعه به دست آمد. جهت آنالیز داده‌ها از نرم‌افزار ۴ Nutritionist و ۱۸SPSS استفاده شد. یافته‌ها: میانگین دریافت انرژی در زنان بالا شهر ۸۶/۵۶۱ ± ۱۹/۱۴۷۹ و در زنان پایین شهر ۳۵۴/۴۹۸ ± ۶۸/۱۳۰۰ کیلوکالری به دست آمد که تفاوت معنی‌داری بین دریافت انرژی در این دو گروه وجود نداشت (۰۹۸/۰ = P). میانگین دریافت پروتئین در منطقه اقتصادی پایین ۸۵/۵ ± ۴۱/۱۷ درصد و در منطقه اقصادی بالا ۱۲/۴ ± ۹۴/۱۷ درصد به دست آمد که تفاوت معنی‌داری بین این دو وجود نداشت (۶۰۶/۰ = P). میانگین دریافت کربوهیدرات در منطقه اقتصادی پایین ۷۶/۹ ± ۸۵/۶۱ و در منطقه اقصادی بالا ۶۲/۶ ± ۴۸/۵۴ به دست آمد که تفاوت بین میانگین‌ها، معنی‌دار است (۰۰۱/۰ P <) و میانگین دریافت کربوهیدرات در منطقه اقتصادی پایین به طور قابل توجهی بالاتر از منطقه اقتصادی بالا می‌باشد. میانگین دریافت چربی در منطقه اقتصادی پایین ۲۴/۸ ± ۸۸/۲۳ درصد و در منطقه اقصادی بالا ۶۸/۶ ± ۰۷/۳۰ درصد به دست آمد که تفاوت بین دو گروه معنی‌دار است (۰۰۱/۰ P <) و میانگین دریافت چربی در منطقه اقتصادی بالا به مقدار قابل توجهی بیشتر از منطقه اقتصادی پایین می‌باشد. نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان می‌دهد که دریافت چربی و کربوهیدرات در دو منطقه اجتماعی- اقتصادی مختلف شهر اصفهان متفاوت است که ممکن است به دلیل تفاوت در الگوهای غذایی منطقه باشد. واژه‌های کلیدی: درشت مغذی‌ها، منطقه اجتماعی- اقتصادی، ورزشکار

---

مقدمه: غذاهای فراویژه و یا غذاهای عملکردی از دسته غذا- داروها محسوب می‌شوند که دارای خواص درمانی چشمگیری در پیشگیری و درمان انواع بیماری‌های دژنراتیو وسرطان‌ها می‌باشند. ترکیبات بیواکتیو اقلام مختلف غذایی متناسب بامزاج ذاتی بدن، روش زندگی، عملکرد جسمی و روحی و هم‌چنین اصول و مبانی طب سنتی می‌تواند در کنترل اختلالات مزمن و هزینه‌های اقتصادی مثمر ثمر واقع شود. بدین منظور مطالعه حاضر به بررسی باورها و عقاید مردم در خصوص خواص غذا- داروها برمبنای تأثیر سردی، گرمی آن‌ها می‌پردازد.روش‌ها: این مطالعه مقطعی بر۷۰۰ زن خانه‌دار اصفهانی از اردیبهشت تا بهمن ماه سال ۹۰ اجراشده است. نمونه‌گیری باروش خوشه‌ای سیستماتیک انجام شد. با استفاده از پرسش‌نامه نظرات و باورهای شرکت‌کنندگان درخصوص خواص غذاها از دیدگاه طب سنتی مورد بررسی قرار گرفت و سپس با مستندات معتبر طب سنتی ایران از جمله کتب "قانون در طب"، "الشامل فی الصناعه الطیبه" و "مخزن الادویه" مقایسه گردید. آنالیز داده‌ها با استفاده از جدول اعداد متقاطع و تست آماری مک نمار در نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۰ اجرا شد.یافته‌ها: نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان داد که۳۰ نوع از اقلام و فرآورده‌های غذایی عمدتا از دسته ادویه و چاشنی‌ها، میوه‌جات، انواع گوشت‌ها و انواع منابع کربوهیدرات‌های ساده و مواد شیرین‌کننده بودند که این اقلام مذکور تحت عنوان غذاهای با طبع گرم از نظر عموم شرکت‌کنندگان مطرح گردیدند. نتیجه حاصل از مقایسه‌ها حاکی از تطابق حدودا ۵۰ درصدی اعتقادات زنان با مستندات مرتبط طب سنتی بود.نتیجه‌گیری: بررسی درصد توافق خواص مواد غذایی با مستندات، بیانگر لزوم تمرکز بر آموزش و فراهم‌سازی زمینه شناخت خواص غذا– داروها در زنان به عنوان مسؤول تغذیه خانواده می‌باشدکه می‌تواند در راستای پیشگیری، کنترل و درمان بیماری‌ها مفید واقع گردد.واژه‌های کلیدی: غذاهای گرم، غذاهای عملکردی، غذاهای فراویژه، طب سنتی