قاسم رجایی، محمد هادی مهدی‌نژاد، سمانه حصاری مطلق،
دوره ۷، شماره ۶ - ( ۱۲-۱۳۹۰ )
چکیده
مقدمه: بالا بودن غلظت املاح در آب از جمله عوامل آلاینده آب‌های زیرزمینی محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر به لحاظ افزایش جمعیت و افزایش تولید فاضلاب و افت سطح آب‌های زیزمینی رو به افزایش گذاشته است. اگر غلظت املاح در آب نوشیدنی بیش از حد مجاز باشد، از نظر بهداشتی مخاطره‌آمیز می‌شود. هدف از این پژوهش اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی شیمیایی آب شرب روستایی دشت بیرجند و قائن و مقایسه آن با استانداردهای ملی و بین المللی بود. روش‌ها: این تحقیق به روش توصیفی- مقطعی در پاییز ۱۳۸۸ و بهار ۱۳۸۹ انجام گرفت. در طول مدت تحقیق به طور تصادفی، تعداد ۵۴ نمونه از ۲۷ ایستگاه (۲۷ نمونه در فصل پاییز و ۲۷ نمونه در فصل بهار) برداشت شد و غلظت پارامترهای فیزیکی- شیمیایی اندازه‌گیری شد. در پایان نتایج حاصله با روش آماری توصیفی و دیاگرام Shuler مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: مطابق نتایج حاصل از آنالیز نمونه‌ها و مقایسه آن‌ها با استاندارد مربوطه چنین برآورد شد که باقیمانده جامدات خشک در ۳۷ درصد از نمونه‌ها، سختی ۲۵ درصد، سولفات ۳۳ درصد، سدیم ۷۰ درصد، کلرید ۲۵ درصد، هدایت الکتریکی ۵۱ درصد بیشتر از حداکثر مجاز استاندارد ملی و فلوئور در ۹۲ درصد از نمونه‌های آنالیز شده کمتر از حداقل فلوئور توصیه شده به دست آمد، همچنین بر اساس دیاگرام Shuler پارامترهای کیفی آب در وضعیت خوب تا نامناسب قرار گرفتند. نتیجه‌گیری: با توجه به خشک‌سالی‌های اخیر و تأثیر آن بر کیفیت آب‌های شرب روستایی و همچنین عدم مطابقت مقادیر باقیمانده جامدات خشک، سختی، سولفات، سدیم، کلرید، هدایت الکتریکی و فلوراید با استانداردهای مربوطه، برنامه‌ریزی جهت پایش مستمر منابع آب ضروری به نظر می‌رسد. واژهای کلیدی: آلودگی، بیرجند و قائن، آب شرب روستایی، آب زیرزمینی.
قاسم رجایی، مهدی حسن پور، محمد هادی مهدی نژاد،
دوره ۸، شماره ۵ - ( ۹-۱۳۹۱ )
چکیده
مقدمه: فلزات سنگین شامل دو دسته عناصر ضروری و غیر ضروری هستند که در بوم سم‌شناسی قابل توجه هستند. این عناصر پایداری بالایی دارند و توانایی ایجاد سمیت در موجودات زنده را دارند. هدف از این پژوهش پایش غلظت فلزات سنگین در آب و رسوب خلیج گرگان و مصب رودخانه گرگانرود می‌باشد. امید است که نتایج به دست آمده برای مقایسه مقادیر در مطالعه‌های آینده به عنوان مبنایی جهت تعیین روند تغییرات مدنظر قرار گیرد. روش‌ها: مطالعه در زمستان ۱۳۸۹ انجام شد. نمونه‌برداری به تعداد ۳۰ نمونه (۱۵ نمونه آب و ۱۵ نمونه رسوب) از ۵ ایستگاه (۴ ایستگاه در خلیج گرگان و ۱ ایستگاه در مصب رودخانه گرگانرود) صورت گرفت. در نمونه‌های جمع‌آوری شده غلظت فلزات سنگین روی، سرب، کروم و کادمیوم اندازه‌گیری شد. برای اندازه‌گیری غلظت فلزات از دستگاه طیف‌سنجی جذب اتمی استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق تفاوت معنی‌داری را در غلظت فلزات سنگین موجود در آب و رسوب ایستگاه‌های مختلف نشان داد. بیشترین میزان غلظت فلزات سنگین در آب و رسوب مصب رودخانه گرگانرود و مصب رودخانه قره‌سو (ایستگاه‌های ۱ و ۲) به دست آمد. کمترین غلظت نیز در آب و رسوب ساحل گلوگاه و کانال خزینی (ایستگاه‌های ۴ و ۵) مشاهده شد. در بین فلزات مطالعه شده، فلز سرب بیشترین مقدار را در آب و فلز روی بیشترین مقدار را در رسوب داشت. همچنین مقایسه نتایج با مقدار حد مجاز آن‌ها در آب نشان داد که میزان کروم، کادمیوم و سرب در زمان انجام تحقیق بیشتر از حد مجاز Word health organization (WHO) است. نتایج غلظت فلزات در رسوب نیز نشان داد که غلظت فلزات پایین‌تر از مقدار آن در رسوب جهانی است. نتیجه‌گیری: با توجه به گسترش روزافزون جمعیت و افزایش میزان آلودگی‌ها ممکن است تغییراتی در غلظت فلزات سنگین مشاهده شود. بنابراین اندازه‌گیری و پایش غلظت فلزات سنگین باید به طور مستمر صورت گیرد.
