کاظم رنگزن، مصطفی کابلی‌زاده، شاهین محمدی،
دوره ۱۷، شماره ۲ - ( ۴-۱۴۰۰ )
چکیده
مقدمه: استان خوزستان یکی از بزرگ‌ترین استان‌های صنعتی ایران با آلاینده‌های زیاد در هوا می‌باشد. یکی از آلاینده‌های اصلی هوا، دی‌اکسید نیتروژن (Nitrogen dioxide یا NO۲) است که بررسی آن در سطح استان برای مدیران و برنامه‌ریزان، می‌تواند بسیار حایز اهمیت باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی مکانی- زمانی آلاینده NO۲ در استان خوزستان با استفاده از ماهواره سنتینل ۵ [سنجنده TROPOspheric Monitoring Instrument (TROPOMI)] انجام شد.
روش‌ها: ابتدا مقدار غلظت آلودگی NO۲ تروپوسفری در هر ماه برآورد گردید. در مرحله بعد با استفاده از نرم‌افزار ArcMap، میانگین ماهانه از غلظت این آلاینده برای استان خوزستان به دست آمد. از طرف دیگر، موقعیت ۱۰۰ صنعت مهم آلاینده هوا در استان خوزستان با استفاده از نقشه‌های Google Earth تهیه شد. در نهایت، شهرها و صنایع استان خوزستان به ترتیب میزان غلظت آلودگی NO۲ تروپوسفری اولویت‌بندی گردید.
یافته‌ها: مقادیر بیشینه غلظت NO۲ به ترتیب در شهرهای باوی، اهواز، آبادان و ماهشهر مشاهده گردید. تراکم این گاز در شهرهای ایذه، لالی و باغ‌ملک کمترین مقادیر را به خود اختصاص داد. در ماه‌های سرد سال، غلظت این آلاینده در شهرهای خرمشهر و بندر ماهشهر بیشتر از ماه‌های گرم سال بود. همچنین، نتایج تجزیه و تحلیل آلودگی این آلاینده در صنایع نشان داد که بیشترین غلظت آن در صنایع پتروشیمی فارابی مشاهده گردید و در اولویت‌های بعدی، می‌توان به صنایع فولاد خوزستان و پتروشیمی غدیر و رازی اشاره نمود.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش، چنین می‌توان استنباط نمود که ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ بالای NO۲ در استان خوزستان، مربوط به شهرهایی ﺑﺎ تراکم جمعیت زیاد و فعالیت‌های صنعتی است.
