آقا احسان کاظمی، آقا احمد غضنفری، شهرام مشهدی‌زاده، رضا احمدی،
دوره ۱۸، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۱ )
چکیده
مقدمه: روند سرطان و درمان آن بر روی بیماران تأثیراتی می‌گذارد؛ به نحوی که عملکرد جسمی و روانی فرد مبتلا کاهش می‌یابد. در این راستا، بهره‌گیری از رویکردهای درمانی جهت بهبود مشکلات روان ناشی از بیماری شناسایی و ارایه شده است که با توجه به تکرار راهبردهای درمانی دیگر و تنوع مشکلات روان‌شناختی بیماران مبتلا به سرطان، عدم بهره‌گیری از دو راهبرد فراتشخیصی یکپارچه‌نگر و رفتاردرمانی دیالکتیک (Dialectical behavior therapy یا DBT) در گروه بیماران مبتلا به سرطان و با توجه به تأثیر مهارت شناختی فرد در حفظ سلامت روان، هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه‌نگر و DBT بر بهزیستی روان‌شناختی و ادراک درد بیماران مبتلا به سرطان شهر اصفهان بود.
روش‌ها: طرح این مطالعه نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون، پس‌آزمون و دوره پیگیری همراه با گروه شاهد بود. جامعه‌ی آماری تحقیق را کلیه بیماران مبتلا به انواع سرطان شهر اصفهان در سال ۱۴۰۰ تشکیل دادند. نمونه‌ها شامل ۶۳ نفر از بیماران مبتلا به سرطان بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت قرعه‌کشی در سه گروه مداخله و شاهد قرار گرفتند. اطلاعات با کمک پرسش‌نامه ادراک درد (McGill Pain Questionnaire یا MPQ) و بهزیستی روان‌شناختی Ryfe جمع‌آوری گردید و با استفاده از آزمون Repeated measures ANOVA در نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: آموزش فراتشخیصی یکپارچه‌نگر و DBT، بر بهبود ادراک درد و بهزیستی روان‌شناختی بیماران مبتلا به سرطان گروه مداخله نسبت به گروه شاهد اثربخش بود. همچنین، تفاوت معنی‌داری بین دو راهبرد آموزشی (فراتشخیصی یکپارچه‌نگر و DBT) در مرحله پس‌آزمون به ترتیب ۵۸/۰ و ۴۲/۰، برای متغیر ادراک درد، برای متغیر بهزیستی روان‌شناختی به ترتیب ۲۷/۰ و ۱۷/۰، مرحله‌ی پیگیری برای متغیر ادراک درد به ترتیب ۵۸/۰ و ۴۳/۰ و برای متغیر بهزیستی روان‌شناختی به ترتیب ۳۰/۰ و ۱۷/۰ به دست آمد (۰۱/۰ > P). درمان فراتشخیصی یکپارچه‌نگر بر بهزیستی روان‌شناختی و ادراک درد بیماران مبتلا به سرطان مؤثرتر بود.
نتیجه‌گیری: درمان فراتشخیصی یکپارچه‌نگر و DBT منجر به افزایش بهزیستی روان‌شناختی و بهبود ادراک درد در بیماران می‌شود و متخصصان حوزه سلامت می‌توانند از این روش درمانی جهت بهبود عملکرد روانی بیماران استفاده کنند.
