دوره 17، شماره 4 - ( 11-1400 )
جلد 17 شماره 4 صفحات 302-297 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Moradpour H, Bina B, Pourzamani H R, Mahmoudi-Barm M. Nitrate Changes Zoning in Groundwater Resources of West Isfahan Region, Iran, during 2013-2016, Using Geographic Information System. HSR 2022; 17 (4) :297-302
URL: http://hsr.mui.ac.ir/article-1-1182-fa.html
URL: http://hsr.mui.ac.ir/article-1-1182-fa.html
مرادپور حشمت‌اله، بینا بیژن، پورزمانی حمیدرضا، محمودی برام مراد. پهنه‌بندی تغییرات نیترات در منابع آب زیرزمینی منطقه غرب اصفهان طی سال‌های 95-1392 با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. تحقیقات نظام سلامت. 1400; 17 (4) :297-302
1- دانشجوی دکتری تخصصی، گروه بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران
2- استاد، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
3- دانشیار، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
4- دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
2- استاد، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
3- دانشیار، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
4- دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده: (774 مشاهده)
مقدمه: نیترات یکی از مهم‌ترین آلاینده‌های منابع آب زیرزمینی به شمار می‌رود که به طور عمده ناشی از کودهای کشاورزی و دفع غیر اصولی فاضلاب و از نظر ایجاد مخاطرات سلامتی بسیار بااهمیت است. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی منابع آلاینده و پهنه‌بندی نیترات در منابع آب زیرزمینی منطقه تیران و کرون در غرب اصفهان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (Geographic information system یا GIS) و بررسی وضعیت نیترات در سفره آب زیرزمینی منطقه بود.
روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود که بر روی ۴۰ منبع آب زیرزمینی شهرستان تیران و کرون در منطقه غرب اصفهان طی یک دوره چهار ساله صورت گرفت. آزمایش نیترات به وسیله دستگاه اسپکتروفتومتری انجام شد. نتایج به دست آمده با استفاده از آزمون One-way ANOVA در نرم‌افزار‌های GIS و SPSS پهنه‌بندی و تحلیل گردید. به منظور مقایسه میانگین مقدار نیترات منابع آب با استاندارد مربوط، آزمون t مورد استفاده قرار گرفت.
یافته‌ها: میانگین نیترات در سال‌های ۱۳۹۲، ۱۳۹۳، ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ به ترتیب27/17 ± 42/29، 16/55 ± 43/33، 95/16 ± ۴۵/۰۹ و18/1 ± 47/29 میلی‌گرم در لیتر بر حسب نیترات بود و بیشترین مقدار نیترات بر اساس نقشه درون‌یابی، به قسمت‌های مرکزی اختصاص داشت. بهترین روش درون‌یابی برای نیترات با توجه به نرمال بودن توزیع داده‌ها، کریجینگ معمولی و مدل‌های گوس و نمایی بود. بر اساس نتایج آزمون One-way ANOVA، تفاوت معنی‌داری بین میانگین نتایج در سال ۱۳۹۵ با میانگین اندازه‌گیری شده در سال‌های مختلف وجود نداشت (0/05 < P). نتایج آزمون t نشان داد که میانگین نیترات در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ کمتر از استاندارد جهانی (۵۰ میلی‌گرم در لیتر) (0/05 < P) بود.
نتیجه‌گیری: غلظت نیترات در منابع آبی منطقه در حد استاندارد می‌باشد، اما با توجه به مقادیر آن و تغییرات سه سال گذشته، احتمال افزایش و عبور از حد استاندارد دور از انتظار نیست. همچنین، با توجه به نقشه‌های پهنه‌بندی، میانگین نیترات در قسمت مرکزی شهرستان بالاتر از سایر قسمت‌ها گزارش گردید. با توجه به جهت جلوگیری از روند افزایشی نیترات، مدیریت صحیح در مصرف کودهای ازته، تغییر کاربری اراضی، ساخت تصفیه‌خانه فاضلاب و اقدامات آموزشی لازم باید مد نظر قرار گیرد.
روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود که بر روی ۴۰ منبع آب زیرزمینی شهرستان تیران و کرون در منطقه غرب اصفهان طی یک دوره چهار ساله صورت گرفت. آزمایش نیترات به وسیله دستگاه اسپکتروفتومتری انجام شد. نتایج به دست آمده با استفاده از آزمون One-way ANOVA در نرم‌افزار‌های GIS و SPSS پهنه‌بندی و تحلیل گردید. به منظور مقایسه میانگین مقدار نیترات منابع آب با استاندارد مربوط، آزمون t مورد استفاده قرار گرفت.
یافته‌ها: میانگین نیترات در سال‌های ۱۳۹۲، ۱۳۹۳، ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ به ترتیب27/17 ± 42/29، 16/55 ± 43/33، 95/16 ± ۴۵/۰۹ و18/1 ± 47/29 میلی‌گرم در لیتر بر حسب نیترات بود و بیشترین مقدار نیترات بر اساس نقشه درون‌یابی، به قسمت‌های مرکزی اختصاص داشت. بهترین روش درون‌یابی برای نیترات با توجه به نرمال بودن توزیع داده‌ها، کریجینگ معمولی و مدل‌های گوس و نمایی بود. بر اساس نتایج آزمون One-way ANOVA، تفاوت معنی‌داری بین میانگین نتایج در سال ۱۳۹۵ با میانگین اندازه‌گیری شده در سال‌های مختلف وجود نداشت (0/05 < P). نتایج آزمون t نشان داد که میانگین نیترات در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ کمتر از استاندارد جهانی (۵۰ میلی‌گرم در لیتر) (0/05 < P) بود.
نتیجه‌گیری: غلظت نیترات در منابع آبی منطقه در حد استاندارد می‌باشد، اما با توجه به مقادیر آن و تغییرات سه سال گذشته، احتمال افزایش و عبور از حد استاندارد دور از انتظار نیست. همچنین، با توجه به نقشه‌های پهنه‌بندی، میانگین نیترات در قسمت مرکزی شهرستان بالاتر از سایر قسمت‌ها گزارش گردید. با توجه به جهت جلوگیری از روند افزایشی نیترات، مدیریت صحیح در مصرف کودهای ازته، تغییر کاربری اراضی، ساخت تصفیه‌خانه فاضلاب و اقدامات آموزشی لازم باید مد نظر قرار گیرد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مهندسی بهداشت محیط
دریافت: 1399/9/25 | پذیرش: 1400/7/17 | انتشار: 1400/11/10
دریافت: 1399/9/25 | پذیرش: 1400/7/17 | انتشار: 1400/11/10
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
