دوره 21، شماره 1 - ( 1-1404 )
جلد 21 شماره 1 صفحات 106-100 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: 76859
Ethics code: IR.SUMS.REC.1397.151
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rahmanifard T, Karimi M, Fararouei M, Arshadinejad R, Zahed S, Nazari M. Investigating the Effect of Stress Coping Skills Training on Anxiety and Quality of Life in Elderly Individuals with Type 2 Diabetes Referring to Healthcare Centers in Shiraz City, Iran. J Health Syst Res 2025; 21 (1) :100-106
URL: http://hsr.mui.ac.ir/article-1-1661-fa.html
URL: http://hsr.mui.ac.ir/article-1-1661-fa.html
رحمانی‌فرد طیبه، کریمی مسعود، فرارویی محمد، ارشدی‌نژاد روح‌اله، زاهد شکیبا، نظری مهین. بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های مقابله با استرس بر اضطراب و کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی- درمانی شیراز. مجله تحقیقات نظام سلامت. 1404; 21 (1) :100-106
طیبه رحمانی‌فرد1 
، مسعود کریمی2 ، محمد فرارویی3 ، روح‌اله ارشدی‌نژاد4 ، شکیبا زاهد5 ، مهین نظری6
، مسعود کریمی2 ، محمد فرارویی3 ، روح‌اله ارشدی‌نژاد4 ، شکیبا زاهد5 ، مهین نظری6
1- کارشناس ارشد، کمیته تحقیقات دانشجویی و گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
2- دانشیار، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، پژوهشکده بهداشت و گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
3- استاد، گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت و مرکز تحقیقات HIV/ایدز، پژوهشکده سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
4- دانشجوی دکتری تخصصی، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
5- دکتری تخصصی، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
6- دانشیار، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
2- دانشیار، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، پژوهشکده بهداشت و گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
3- استاد، گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت و مرکز تحقیقات HIV/ایدز، پژوهشکده سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
4- دانشجوی دکتری تخصصی، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
5- دکتری تخصصی، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
6- دانشیار، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
چکیده: (616 مشاهده)
مقدمه: افزایش چشمگیر سالمندان با سابقه بیماری‌های مزمن از جمله دیابت در جهان با چالش‌های بسیاری همراه بوده است. استرس به عنوان یکی از عوامل مؤثر در بروز و تشدید عوارض دیابت مطرح می‌باشد. به همین دلیل، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های مقابله با استرس بر میزان اضطراب و کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو در شهر شیراز در سال ۱۳۹۷ انجام گرفت.
روش‌ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی آموزشی شاهد- مداخله‌ای بود و به روش نیمه تجربی بر روی 100 سالمند مبتلا به دیابت نوع دو انجام گردید. شرکت‌کنندگان از طریق قرعه‌کشی به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند. سپس پیش‌آزمون، آزمایش قند خون و جلسات آموزشی مقابله با استرس (شش جلسه 90 دقیقه‌ای) شامل ارزیابی اولیه و ثانویه بیماری دیابت، آموزش نحوه مقابله با استرس ناشی از بیماری در جهت کاهش علایم بیماران، تعیین تکالیف خانگی با هدف تن‌آرام‌سازی، آشنایی با مفاهیم شناختی، آزمون مقابله با افکار منفی، تمرکز فکر و مطالب متنوع دیگر برای شرکت‌کنندگان برگزار شد. سه ماه پس از آخرین جلسه، مجدد از هر دو گروه پس‌آزمون و آزمایش خون گرفته شد. گروه شاهد تا پایان تحقیق برنامه درمان عادی خود را دریافت نمود. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسش‌نامه اطلاعات دموگرافیک، پرسش‌نامه استاندارد اضطراب آشکار و پنهان (STAI یا State-Trait Anxiety Inventory) Spielberger و پرسش‌نامه کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت (Diabetes quality of life یا DQoL) بود. سپس داده‌ها با استفاده از آزمون‌های Independent t، Paired t و 2c در نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: دو گروه مورد و شاهد در ویژگی‌های جمعیتی تفاوت معنی‌داری با یکدیگر نداشتند. همچنین، میانگین نمرات کیفیت زندگی، اضطراب و شاخص هموگلوبین A1c قبل از مداخله در دو گروه تفاوت معنی‌داری را نشان داد. پس از مداخله، کیفیت زندگی گروه مورد و ابعاد آن به طور معنی‌داری افزایش و اضطراب نیز کاهش یافت (001/0 > P)، اما تغییر معنی‌داری در میزان هموگلوبین A1c در گروه مورد مشاهده نشد (001/0 < P).
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد آموزش مهارت‌های مقابله با استرس، تأثیر مثبتی در جهت کاهش اضطراب و بهبود کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به دیابت در ابعاد مختلف دارد و می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های آموزشی مؤثر در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد، اما این مهارت‌ها بر میزان هموگلوبین A1c تأثیر چندانی نداشت و نیاز به بررسی بیشتر در دوره‌های طولانی‌تر وگروه‌های سنی و جنسیت‌های متفاوت دارد.
روش‌ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی آموزشی شاهد- مداخله‌ای بود و به روش نیمه تجربی بر روی 100 سالمند مبتلا به دیابت نوع دو انجام گردید. شرکت‌کنندگان از طریق قرعه‌کشی به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند. سپس پیش‌آزمون، آزمایش قند خون و جلسات آموزشی مقابله با استرس (شش جلسه 90 دقیقه‌ای) شامل ارزیابی اولیه و ثانویه بیماری دیابت، آموزش نحوه مقابله با استرس ناشی از بیماری در جهت کاهش علایم بیماران، تعیین تکالیف خانگی با هدف تن‌آرام‌سازی، آشنایی با مفاهیم شناختی، آزمون مقابله با افکار منفی، تمرکز فکر و مطالب متنوع دیگر برای شرکت‌کنندگان برگزار شد. سه ماه پس از آخرین جلسه، مجدد از هر دو گروه پس‌آزمون و آزمایش خون گرفته شد. گروه شاهد تا پایان تحقیق برنامه درمان عادی خود را دریافت نمود. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسش‌نامه اطلاعات دموگرافیک، پرسش‌نامه استاندارد اضطراب آشکار و پنهان (STAI یا State-Trait Anxiety Inventory) Spielberger و پرسش‌نامه کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت (Diabetes quality of life یا DQoL) بود. سپس داده‌ها با استفاده از آزمون‌های Independent t، Paired t و 2c در نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: دو گروه مورد و شاهد در ویژگی‌های جمعیتی تفاوت معنی‌داری با یکدیگر نداشتند. همچنین، میانگین نمرات کیفیت زندگی، اضطراب و شاخص هموگلوبین A1c قبل از مداخله در دو گروه تفاوت معنی‌داری را نشان داد. پس از مداخله، کیفیت زندگی گروه مورد و ابعاد آن به طور معنی‌داری افزایش و اضطراب نیز کاهش یافت (001/0 > P)، اما تغییر معنی‌داری در میزان هموگلوبین A1c در گروه مورد مشاهده نشد (001/0 < P).
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد آموزش مهارت‌های مقابله با استرس، تأثیر مثبتی در جهت کاهش اضطراب و بهبود کیفیت زندگی سالمندان مبتلا به دیابت در ابعاد مختلف دارد و می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های آموزشی مؤثر در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد، اما این مهارت‌ها بر میزان هموگلوبین A1c تأثیر چندانی نداشت و نیاز به بررسی بیشتر در دوره‌های طولانی‌تر وگروه‌های سنی و جنسیت‌های متفاوت دارد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت
دریافت: 1402/7/2 | پذیرش: 1402/11/28 | انتشار: 1404/1/15
دریافت: 1402/7/2 | پذیرش: 1402/11/28 | انتشار: 1404/1/15
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
