دوره 21، شماره 3 - ( 7-1404 )
جلد 21 شماره 3 صفحات 404-393 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: 4010242
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Farjam E, Mirzaei R, Tavakoly-Sany S B, Esmaeily H, Vahedian-Shahroodi M. Assessment of Iranian Computer Users’ Ergonomics Status and Musculoskeletal Disorders in Light of the Transtheoretical Model. J Health Syst Res 2025; 21 (3) :393-404
URL: http://hsr.mui.ac.ir/article-1-1773-fa.html
URL: http://hsr.mui.ac.ir/article-1-1773-fa.html
فرجام الهام، میرزایی رمضان، توکلی ثانی سیده بلین، اسماعیلی حبیب‌اله، واحدیان شاهرودی محمد. ارزیابی وضعیت ارگونومیک و اختلالات اسکلتی- عضلانی کاربران رایانه در ایران: کاربردی از مدل فرانظری. مجله تحقیقات نظام سلامت. 1404; 21 (3) :393-404
1- کارشناس ارشد، کمیته تحقیقات دانشجویی و گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
2- استاد، گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
3- دانشیار، گروه مدیریت سلامت، ایمنی و محیط زیست، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
4- استاد، گروه آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
5- استاد، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
2- استاد، گروه مهندسی بهداشت حرفه‌ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
3- دانشیار، گروه مدیریت سلامت، ایمنی و محیط زیست، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
4- استاد، گروه آمار زیستی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
5- استاد، گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
چکیده: (191 مشاهده)
مقدمه: ارگونومی مناسب محل کار برای جلوگیری از صدمات شغلی بسیار مهم است؛ چرا که رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش اختلالات اسکلتی- عضلانی (Musculoskeletal disorders یا MSDs) در کاربران رایانه می‌شود. به همین دلیل، شناخت عوامل مؤثر در محیط کار با رایانه اهمیت زیادی دارد. بنابراین، هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین وضعیت ارگونومیک و MSDs کاربران رایانه مراکز بهداشتی- درمانی شهر مشهد و عوامل مرتبط با آن با استفاده از مدل فرانظری بود.
روش‌ها: این مطالعه مقطعی از بهمن سال 1401 تا اردیبهشت سال 1402 با مشارکت 234 نفر از کارکنان مراکز بهداشتی شهر مشهد انجام شد. برای نمونه‌گیری، مراکز پنج‌گانه بهداشتی به صورت طبقه در نظر گرفته شد و از تمام طبقات، افراد دارای معیار‌های ورود، وارد تحقیق شدند. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه مشخصات دموگرافیک، پرسش‌نامه سازه‌های مدل فرانظری، پرسش‌نامه اختلالات اسکلتی- عضلانی Cornell (Cornell Musculoskeletal Discomfort Questionnaire یا CMDQ) و چک‌لیست ارزیابی سریع تنش اداری (Rapid Office Strain Assessment یا ROSA) جمع‌آوری و در نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید.
یافته‌ها: نمره نهایی ROSA نشان داد که 168 نفر (8/71 درصد) در سطح هشدار و 66 نفر (2/28 درصد) در سطح ضرورت مداخله قرار داشتند. MSDs در اندام‌های گردن (2/69 درصد)، قسمت تحتانی و فوقانی پشت (4/50 و 7/48 درصد) و شانه راست (3/48 درصد) بیشتر از سایر اندام‌ها بود. از نظر قرار گرفتن در سازه مراحل تغییر در مدل فرانظری، بیشتر افراد در مرحله تعمق بودند و قصد تغییر رفتار طی شش ماه آینده را داشتند. نتایج مدل خطی عمومی نشان داد که جنسیت (020/0 = P)، سطح تحصیلات (003/0 = P) و ساعت کار با رایانه (041/0 = P) در کنار موانع درک شده (043/0 = P)، بیشترین تأثیر را در وضعیت ارگونومیک کاربران داشت.
نتیجه‌گیری: ایستگاه‌های کاری کار با رایانه در مراکز بهداشت، دارای سطح خطر بالا می‌باشند. نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر می‌تواند به عنوان راهنمایی جهت طراحی و توسعه مداخلات در جمعیت‌های شاغل در سازمان‌ها و اداره‌ها استفاده شود.
روش‌ها: این مطالعه مقطعی از بهمن سال 1401 تا اردیبهشت سال 1402 با مشارکت 234 نفر از کارکنان مراکز بهداشتی شهر مشهد انجام شد. برای نمونه‌گیری، مراکز پنج‌گانه بهداشتی به صورت طبقه در نظر گرفته شد و از تمام طبقات، افراد دارای معیار‌های ورود، وارد تحقیق شدند. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه مشخصات دموگرافیک، پرسش‌نامه سازه‌های مدل فرانظری، پرسش‌نامه اختلالات اسکلتی- عضلانی Cornell (Cornell Musculoskeletal Discomfort Questionnaire یا CMDQ) و چک‌لیست ارزیابی سریع تنش اداری (Rapid Office Strain Assessment یا ROSA) جمع‌آوری و در نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید.
یافته‌ها: نمره نهایی ROSA نشان داد که 168 نفر (8/71 درصد) در سطح هشدار و 66 نفر (2/28 درصد) در سطح ضرورت مداخله قرار داشتند. MSDs در اندام‌های گردن (2/69 درصد)، قسمت تحتانی و فوقانی پشت (4/50 و 7/48 درصد) و شانه راست (3/48 درصد) بیشتر از سایر اندام‌ها بود. از نظر قرار گرفتن در سازه مراحل تغییر در مدل فرانظری، بیشتر افراد در مرحله تعمق بودند و قصد تغییر رفتار طی شش ماه آینده را داشتند. نتایج مدل خطی عمومی نشان داد که جنسیت (020/0 = P)، سطح تحصیلات (003/0 = P) و ساعت کار با رایانه (041/0 = P) در کنار موانع درک شده (043/0 = P)، بیشترین تأثیر را در وضعیت ارگونومیک کاربران داشت.
نتیجه‌گیری: ایستگاه‌های کاری کار با رایانه در مراکز بهداشت، دارای سطح خطر بالا می‌باشند. نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر می‌تواند به عنوان راهنمایی جهت طراحی و توسعه مداخلات در جمعیت‌های شاغل در سازمان‌ها و اداره‌ها استفاده شود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
دریافت: 1402/12/17 | پذیرش: 1403/4/10 | انتشار: 1404/7/15
دریافت: 1402/12/17 | پذیرش: 1403/4/10 | انتشار: 1404/7/15
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
