دوره 8، شماره 7 - ( 11-1391 )
جلد 8 شماره 7 صفحات 1292-1280 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rasi Nezami S, Nazariha M, Baghvand A, Moridi A. Karkheh River Water Quality Using Multivariate Statistical Analysis and Qualitative Data Variations. J Health Syst Res 2013; 8 (7) :1280-1292
URL: http://hsr.mui.ac.ir/article-1-486-fa.html
URL: http://hsr.mui.ac.ir/article-1-486-fa.html
سعید راثی نظامی ، مهرداد نظری‌ها ، اکبر باغوند ، علی مریدی . بررسی کیفیت آب رودخانه کرخه با استفاده از آنالیز آماری چند متغیره بر پایه همبستگی و تغییرات داده‌های کیفی. مجله تحقیقات نظام سلامت. 1391; 8 (7) :1280-1292
سعید راثی نظامی 
1، مهرداد نظری‌ها2 ، اکبر باغوند3 ، علی مریدی4
1، مهرداد نظری‌ها2 ، اکبر باغوند3 ، علی مریدی4
1- دانشجوی دکتری، گروه مهندسی عمران- محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2- استادیار، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3- دانشیار، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4- - استادیار، گروه مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور، تهران، ایران
2- استادیار، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3- دانشیار، گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4- - استادیار، گروه مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور، تهران، ایران
چکیده: (1134 مشاهده)
مقدمه: گسترش شهرنشینی و فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی در حاشیه رودخانه کرخه و به دنبال آن تخلیه پساب آن‌ها به منابع آب باعث آلودگی آب توسط آلاینده‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی گردیده است. یکی از مسایل مهم در پایش کیفیت سیستم‌های منابع آب، تشخیص پارامترهای آلاینده اصلی و تفکیک پارامترهای فیزیکی و شیمیایی و رابطه بین آن‌ها می‌باشد. این امر از آن سبب مهم است که پارامترهای آلاینده فیزیکی به طور معمول ناشی از طبیعت و اقلیم حوضه می‌باشد، اما پارامترهای آلاینده شیمیایی از منابع آلاینده انسان ساخت منشأ می‌گیرند. بنابراین اگر همبستگی بین این دو دسته از پارامترهای آلاینده زیاد باشد، می‌توانند به طور طبیعی از منبع یکسانی ناشی شوند. از طرفی یافتن این ارتباطات با روش‌های آزمایشگاهی (مانند روش تفکیک شیمیایی) ممکن است منجر به صرف وقت زیاد و هزینه‌های سنگین شود. روش‌ها: در تحقیق حاضر، برای یافتن پارامترهای کیفی اصلی مسؤول آلودگی آب رودخانه کرخه از روش آماری آنالیز فاکتور اصلی (Principal component analysis یا PCA) و برای یافتن ارتباط بین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی از روش آماری تحلیل همبستگی کانونیک (Canonical correlation analysis یا CCA) استفاده شد. پارامترهای فیزیکی آب رودخانه کرخه شامل: دبی (Q)، کدورت (Turb)، دما (T)، اکسیژن محلول (Dissolved oxygen یا DO)، کل ذرات معلق (Total suspended solids یا TSS) و هدایت الکتریکی (Electerical conductivity یا EC) و پارامترهای شیمیایی آب شامل: pH، اکسیژن‌خواهی بیولوژیکی 5 روزه (Biological oxygen demand یا BOD5)، اکسیژن‌خواهی شیمیایی (Chemical oxygen demand یا COD)، فسفر کل (Total phosphor یا TP) و نیتروژن کل (Total nitrogen یا TN) در نمونه‌های جمع‌آوری شده از 18 ایستگاه در طول رودخانه کرخه بود که در چهار نوبت (در سال 1385) اندازه‌گیری شدند. یافته‌ها: آنالیز PCA نشان داد که تمامی پارامترهای کیفی انتخاب شده برای بررسی کیفیت آب رودخانه کرخه مهم بودند. در آنالیز CCA، ضریب همبستگی برای سه متغیر استاندارد اول، به ترتیب 896/0، 848/0 و 593/0 بودند که نشانگر این بود که Turb، DO و TSS از بین پارامترهای فیزیکی و BOD5، COD، TP و TN از بین پارامترهای شیمیایی، دارای بیشترین امتیاز در کل متغیرهای کانونیک بودند. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل همبستگی کانونیک برای داده‌های کیفی مورد بررسی در این تحقیق، مشخص می‌شود که منشأ هر دو دسته پارامترهای آلاینده شیمیایی و فیزیکی آب رودخانه، انسان ساخت می‌باشد. روش‌های آماری معرفی شده می‌توانند به عنوان ابزار پشتیبان، تصمیم‌گیری مناسبی جهت بررسی تغییرات کیفی منابع آب در دسترس در مواردی که حجم زیادی از داده‌های کیفی وجود داشته باشد، توسط تصمیم گیرندگان و مدیران آب کشور مورد استفاده قرار گیرد. واژه‌های کلیدی: رودخانه کرخه، آنالیز فاکتور اصلی، تحلیل همبستگی کانونیک، متغیرهای کانونیک
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت
دریافت: 1399/4/26 | پذیرش: 1391/11/27 | انتشار: 1391/11/27
دریافت: 1399/4/26 | پذیرش: 1391/11/27 | انتشار: 1391/11/27
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
